Nie tylko dla wybranych – piękno i dostępność mogą iść w parze
Jeszcze do niedawna dostępność kojarzyła się głównie z podjazdami, windami czy specjalnymi oznaczeniami. Dziś coraz częściej mówi się o projektowaniu uniwersalnym – podejściu, które nie tylko likwiduje bariery, ale wręcz im zapobiega, tworząc przestrzenie i produkty dostępne dla wszystkich od samego początku. Nie chodzi już o dostosowanie, lecz o inkluzję jako zasadę projektowania – tak, by każda osoba, niezależnie od swoich możliwości, mogła korzystać z przestrzeni z równą godnością i komfortem.
Fundacja Challenge Europe wspiera ideę projektowania uniwersalnego, ponieważ widzimy, jak bardzo zmienia ono jakość życia osób z niepełnosprawnościami – a przy okazji przynosi korzyści całemu społeczeństwu. Schody z kontrastowym oznaczeniem? Pomagają nie tylko osobom słabowidzącym, ale też starszym. Aplikacje z dużymi przyciskami i czytelną czcionką? Ułatwiają życie nie tylko osobom z dysleksją, ale także tym, którzy korzystają ze smartfonów w pośpiechu czy przy słabym świetle.
Projektowanie uniwersalne w praktyce – zmiana, która zaczyna się od myślenia
Projektowanie uniwersalne to nie tylko infrastruktura. To także sposób, w jaki planujemy usługi, wydarzenia, komunikację. Strony internetowe z czytelną strukturą, dokumenty możliwe do odczytania przez czytniki ekranu, wydarzenia dostępne z tłumaczeniem PJM lub napisami – to wszystko elementy, które tworzą przestrzeń inkluzywną. I nie, to nie jest luksus. To standard, który powinien być oczywisty.
W Fundacji Challenge Europe edukujemy projektantów, organizatorów i decydentów o tym, że uniwersalne rozwiązania nie muszą oznaczać kompromisu estetycznego. Przeciwnie – mogą inspirować do tworzenia pięknych, funkcjonalnych i empatycznych przestrzeni. Tam, gdzie dostępność jest zaprojektowana, a nie „dostosowana”, wszyscy użytkownicy czują się mile widziani – nie jako goście, ale jako równi uczestnicy.
Estetyka dostępności – nowa jakość przestrzeni publicznej
Warto podkreślić, że projektowanie uniwersalne nie wyklucza nowoczesności ani innowacyjności. Wręcz przeciwnie – napędza je. Coraz więcej nowoczesnych budynków, aplikacji i urządzeń pokazuje, że można tworzyć przestrzenie przyjazne i piękne zarazem. Rampa może być elegancka. Napisy mogą być dyskretne i stylowe. Urządzenia mogą być proste w obsłudze, a jednocześnie zaawansowane technologicznie.
To właśnie na przecięciu potrzeb i możliwości powstaje nowa jakość – dostępność, która nie kojarzy się już z „kompromisem”, lecz z dobrym projektowaniem. Takim, które rozumie różnorodność użytkowników jako siłę, a nie problem.
Dostępność zaczyna się od empatii
Wierzymy, że przyszłość należy do tych, którzy potrafią patrzeć szerzej – nie tylko przez pryzmat norm i przepisów, ale przez pryzmat ludzkiego doświadczenia. Projektowanie uniwersalne to inwestycja w jakość życia nas wszystkich. Bo dostępność to nie tylko ułatwienie dla osób z niepełnosprawnościami – to szansa na bardziej otwarte, mądre i piękne społeczeństwo.