W Sejmie pojawiła się nowa inicjatywa ustawodawcza dotycząca wprowadzenia systemu asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami. Projekt został przygotowany wspólnie przez posłów Polski 2050 i Lewicy, którzy podkreślają, że chcą przyspieszyć prace nad stworzeniem kompleksowych przepisów zapewniających wsparcie w codziennym funkcjonowaniu. Parlamentarzystki deklarują również gotowość do współdziałania z rządem i stroną prezydencką, by wspólnie wypracować spójne rozwiązania. Jak zaznaczyły posłanki zaangażowane w przygotowanie dokumentu, propozycja nie powstała za zamkniętymi drzwiami, lecz jest efektem rozmów z osobami z niepełnosprawnościami, ich opiekunami oraz przedstawicielami organizacji społecznych. Projekt, w przeciwieństwie do rządowej wersji ustawy, przywraca rozwiązania z wcześniejszych, pełniejszych propozycji, m.in. z sierpnia 2025 roku.
Nowe przepisy przewidują m.in. coroczną aktualizację stawek wynagrodzeń asystentów, elastyczne rozliczanie godzin wsparcia między miesiącami oraz pełne prawo osoby z niepełnosprawnością do samodzielnego wyboru swojego asystenta. Wprowadzono też dwa poziomy wymagań wobec asystentów – wyższe w przypadku osób wskazanych przez jednostki samorządowe i mniej sformalizowane wobec tych wybieranych indywidualnie przez osoby potrzebujące pomocy. Projekt zakłada również bardziej korzystny wskaźnik zatrudnienia koordynatorów usług – jeden na trzydziestu użytkowników, podczas gdy w propozycji rządowej przewidziano jednego na sześćdziesięciu. Dodatkowo poselska wersja ustawy przywraca możliwość korzystania z usług asystenta przez osoby ubezwłasnowolnione oraz upraszcza proces ubiegania się o wsparcie – urzędnicy powiatowi będą mogli pomagać w wypełnieniu wniosku bezpośrednio w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością.
Przedstawiciele Lewicy zwracają uwagę, że projekt rządowy wciąż nie trafił do Sejmu, ponieważ obecne priorytety budżetowe skupiają się na wydatkach związanych z obronnością kraju. Jak podkreśliła Anna Maria Żukowska, nie można zapominać, że bezpieczeństwo narodowe nie zastąpi systemowego wsparcia w codziennym życiu osób z niepełnosprawnościami. Równolegle w parlamencie procedowany jest także projekt prezydencki, złożony jeszcze w 2024 roku. Przewiduje on, że usługi asystencji osobistej będą dostępne w każdym powiecie dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami i finansowane z budżetu państwa. Zakres wsparcia ma obejmować od 40 do 200 godzin miesięcznie.
Na ten moment usługi asystenckie w Polsce funkcjonują jedynie w ramach czasowych programów realizowanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Brakuje przepisów, które gwarantowałyby wszystkim potrzebującym równy dostęp do tego rodzaju pomocy. Z tego względu projekt Lewicy i Polski 2050 ma na celu stworzenie trwałego, ogólnokrajowego systemu asystencji osobistej.