Sztuczna inteligencja wspierająca osoby z niepełnosprawnościami – potencjał, który już działa
W świecie, który nieustannie się zmienia dzięki rozwojowi technologii, sztuczna inteligencja (AI) odgrywa coraz większą rolę w tworzeniu bardziej dostępnego i równego społeczeństwa. Fundacja Challenge Europe przygląda się temu, jak AI może i już wspiera osoby z niepełnosprawnościami w codziennym życiu, edukacji, pracy i niezależności. To nie science fiction – to rzeczywistość, która dzieje się tu i teraz.
Nowoczesne narzędzia AI w służbie dostępności
Sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach wspierających osoby z niepełnosprawnościami. Od aplikacji rozpoznających mowę i obraz, przez asystentów głosowych, aż po systemy uczące się sposobu poruszania użytkownika czy tłumaczące teksty na język migowy. AI potrafi także automatycznie opisywać zdjęcia dla osób niewidomych czy generować napisy do filmów w czasie rzeczywistym dla osób niesłyszących.
Przykłady rozwiązań, które już działają
Technologie takie jak Microsoft Seeing AI, Be My Eyes z obsługą AI, VoiceOver, TalkBack czy ChatGPT wspierają codzienność tysięcy osób na całym świecie. Umożliwiają czytanie tekstu, rozpoznawanie przedmiotów, nawigację w mieście czy tłumaczenie skomplikowanych formularzy. Wiele z tych rozwiązań jest dostępnych bezpłatnie, co znacząco zwiększa szansę na ich upowszechnienie w grupach zagrożonych wykluczeniem.
Inkluzja cyfrowa – nowe wyzwania i nowe możliwości
AI to nie tylko wygoda – to także szansa na realną zmianę systemową. Może wspierać procesy rekrutacyjne w sposób bardziej inkluzyjny, zapewniać równość dostępu do edukacji zdalnej czy pomagać w diagnozie zaburzeń neurorozwojowych. Jednak równolegle z ogromnym potencjałem pojawiają się pytania o etykę, bezpieczeństwo danych i reprezentatywność algorytmów. Fundacja Challenge Europe aktywnie angażuje się w debatę na temat inkluzywnego projektowania technologii i wdrażania rozwiązań AI z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Głos użytkownika – klucz do dobrego AI
Jednym z głównych wniosków płynących z naszych projektów jest to, że technologie tworzone bez udziału samych użytkowników bardzo często nie trafiają w ich potrzeby. Dlatego tak ważne jest prowadzenie konsultacji społecznych, testów z udziałem osób z różnymi typami niepełnosprawności oraz edukacja twórców oprogramowania. Tylko wtedy możemy mówić o prawdziwej dostępności cyfrowej i inkluzyjnej technologii.
Nasze działania – AI jako narzędzie, nie cel
W Fundacji Challenge Europe traktujemy AI jako narzędzie do osiągania celu, jakim jest pełna równość szans. Wspieramy inicjatywy związane z technologią wspomagającą, organizujemy warsztaty dla młodzieży z niepełnosprawnościami dotyczące korzystania z nowoczesnych aplikacji, oraz współpracujemy z instytucjami tworzącymi polityki dostępności cyfrowej.
Naszą ambicją jest nie tylko mówienie o technologii, ale uczenie, jak z niej korzystać i jak ją współtworzyć. AI może stać się prawdziwym przełomem – ale tylko wtedy, gdy zostanie zakorzeniona w wartościach takich jak empatia, równość i szacunek do różnorodności.